Holistic Approach ในการพัฒนาจิตใจนักกีฬา

Holistic Approach ในการพัฒนาจิตใจนักกีฬา

นอกจากการเป็นนักกีฬาที่มีความสามารถในการเล่นกีฬาแล้ว การเป็นนักกีฬาที่มีชีวิตที่ดีถือว่าเป็นเรื่องที่เหนือกว่าการเป็นนักกีฬาเก่งและประสบความสำเร็จในการเล่นกีฬาด้วยซ้ำ ดังนั้นการเล่นกีฬาที่ดีจริงๆ จึงเป็นเรื่องของความสำเร็จในเชิงกีฬาและความสามารถในการดำรงชีวิตที่ดีด้วย

ดังนั้นเมื่อพูดถึงความสำเร็จสูงสุดคือ การที่เล่นกีฬาได้ดี ผลงานออกมาดี และมีชีวิตนอกสนามกีฬา ชีวิตครอบครัว ชีวิตสังคม และชีวิตของตัวเองด้วย ซึ่งจะนำไปสู่ประเด็นที่ว่า การจะมีชีวิตที่ดี การผสมผสานหลายๆแนวทาง จะเป็นหนทางของความสำเร็จของชีวิตได้ เพราะไม่ว่าเราจะเล่นกีฬาเก่งแค่ไหน เรียนเก่งแค่ไหนหรือประกอบอาชีพได้ดีแค่ไหน ความสำเร็จที่แท้จริงจึงหมายถึงความสามารถในการมีความสุขในการและการเล่นกีฬาควบคู่ไปกับความสามารถในการดำรงชีวิตด้วย

ในปัจจุบันการจะเป็นอย่างนั้นได้ เราต้องรู้ว่าความสุขของเราเริ่มตั้งแต่ความพร้อมส่วนตัว (เรื่องของสุขภาพตัวเอง ความรอบรู้/เรียนรู้จากสิ่งรอบข้าง และการอยู่ร่วมกับสังคม) เริ่มตั้งแต่การมีสุขภาพของตนเองที่ดี แม้ว่าการเล่นกีฬาจะส่งผลชัดเจนต่อการมีร่างกายที่ดี มีความแข็งแรง อดทน ทั้งกายและใจ แต่ความพอดีของการจัดการกับร่างกายก็ต้องให้ความสำคัญ เราฝึกหนักเกินไปหรือเปล่า เราฝึกหนักจนบาดเจ็บหรือเปล่า การพักผ่อนร่างกายทำอย่างถูกต้องเหมาะสมหรือไม่ อาหารมีความสะอาด ปลอดภัยและครบทุกหมวดหมู่ และในปริมาณที่เหมาะสมหรือเปล่า การทานอาหารและการดื่ม มีความเหมาะสมหรือไม่ ความหนักและนานของการฝึกที่มีการพักผ่อนที่มากหรือน้อยเกินไป จะมีผลต่อการมีความสุขของการเป็นนักกีฬาได้ เราเรียนรู้จากสิ่งที่เราพบในวิถีชีวิติของเราหรือเปล่า ทุกอย่างที่อยู่รอบตัวเราสามารถนำมาช่วยสร้างความพร้อมของการเล่นกีฬาได้เป็นอย่างดีหากเราคิดวิเคราะห์เพื่อการปรับตัวที่ดี และสุดท้ายของการเป็นนักกีฬาที่มีความสุขคือการอยู่ร่วมกับสังคมได้เป็นอย่างดี การอยู่ร่วมกับสังคมปกติที่บ้าน สถานที่เรียน สนามฝึกซ้อมและแข่งขันกีฬา เมื่อเราเป็นมนุษย์สังคม การอยู่ในสังความได้อย่างเหมาะสมจึงเป็นเรื่องพื้นฐานสำคัญที่เราต้องให้ความใส่ใจ

นอกจากนี้แล้วการได้รับการสนับสนุนจากสังคม ก็เป็นอีกส่วนหนึ่งที่คนที่ได้รับการสนับสนุนจากสังคมดีและต่อเนื่อง จะมีโอกาสของความสุขและความสำเร็จในการดำรงชีวิตนอกสนามไปพร้อมๆกันด้วย การจะได้รับการสนับสนุนที่ดีจากสังคมรอบข้าง โดยปกติเราต้องเป็นเป็นทั้งผู้ให้และผู้รับที่ดี การวางตัวในสังคมที่เหมาะสม การทักทายที่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นนักกีฬาที่มีความสามารถขนาดไหน การช่วยเหลือในศักยภาพที่เราสามารถทำได้ก็เป็นอีกส่วนหนึ่งจะเพิ่มการได้รับการยอมรับจากสังคมได้มากขึ้น

แนวทางหรือวิถีชีวิตก็เป็นส่วนหนึ่งของความสุขและความสำเร็จที่ต้องคำนึงถึง การใช้ชีวิตที่เหมาะสม ตามความชอบ ความถนัด ถือว่าเป็นอีกจุดหนึ่งที่จะทำให้การดำรงชีวิตได้มีความสุขและความสำเร็จได้ การทำในสิ่งที่รักและชอบเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในหลายๆกรณี คนที่ทำอะไรด้วยใจ ด้วยความรักและชอบ จะเป็นคนที่มีความมุ่งมั่นทุ่มเท มีความยั่งยืนในการทำเช่นนั้นมากกว่าคนที่ถูกบังคับให้ทำหรือทำเพราะการมีเงื่อนไขอื่นๆ โดยเฉพาะเงื่อนไขจากภายนอก เช่น การทำเพื่อเงินในเบื้องต้นของการเล่นกีฬาจะทำให้ความมุ่งมั่น ทุ่ม ความต่อเนื่องลดลง การทำอะไรจากเหตุผลภายในที่มองเห็นคุณค่า เห็นประโยชน์จะช่วยให้มีความต่อเนื่อง ยืนยาวกว่าเหตุผลจากภายนอกที่ทำให้เกิดกิจกรรม/พฤติกรรมนั้น ดังนั้นหากต้องการเล่นกีฬาอย่างมีความสุขจึงต้องเล่นด้วยใจรัก ด้วยความชอบ

จากทั้งหมดที่กล่าวมาจะเห็นได้ความสุข ความสำเร็จของการเป็นนักกีฬา คงไม่ใช่แค่เพียงความมุ่งมั่นทุ่มเท แต่ยังมีสิ่งอื่นๆตั้งแต่ความพร้อมของการดำรงชีวิต การได้รับการสนับสนุนจากคนอื่นๆและสังคม รวมทั้งวิถีของการใช้ชีวิตอีกที่มีส่วนที่เกี่ยวข้องและสนับสนุนให้นักกีฬามีประสิทธิภาพในการเล่นมากขึ้น และเล่นกีฬาอย่างมีความสุข

ผศ. ดร. นฤพนธ์ วงศ์จตุรภัทร
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา มหาวิทยาลัยบูรพา
นายกสมาคมจิตวิทยาการกีฬาประยุกต์แห่งประเทศไทย