เขียน..เมื่อมีลมหายใจ

แต่งไทยไปลอยกระทง

เขียน.. เมื่อมีลมหายใจ ๒
แต่งไทยไปลอยกระทง

วันลอยกระทงปีนี้ตรงกับวันจันทร์ ที่ 27 พฤศจิกายน 2566 นับตามปฏิทินจันทรคติ ก็จะตรงกับวันเพ็ญ ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ซึ่งพวกเราชาวไทยเรียกกันว่า วันลอยกระทง ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งประเพณีของคนที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านาน โดยมีความเชื่อว่าการประดิษฐ์กระทงที่ทำจากวัสดุธรรมชาติ ลอยลงไปในแม่น้ำมีวัตถุประสงค์ด้วยกัน 2 ประการ คือ

1.เพื่อบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้า บางท้องที่ถือว่าลอยกระทงเพื่อบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเนื่องใน โอกาสที่พระพุทธองค์ได้ไปแสดงธรรมในนาคภิภพและทรงประทับรอยพระบาทไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานที เพราะฉะนั้นการที่บ้านเรามีประเพณีลอยกระทงในคืนวันเพ็ญเดือนสิบสองก็เพื่อบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเนื่องในโอกาสนี้

ส่วนทางเหนือนั้นมีประเพณียี่เป็ง มีทั้งลอยกระทงและลอยโคมขึ้นไปบนท้องฟ้าเพื่อบูชาพระเขี้ยวแก้วของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าซึ่งบรรจุอยู่ในจุฬามณีบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์เราจึงจุดประทีป ลอยโคม ส่งใจขึ้นไปบูชาพระเขี้ยวแก้วร่วมกับพระอินทร์ที่นำหมู่เทวดาบูชาพระเขี้ยวแก้วที่จุฬามณีในวันเพ็ญเดือนสิบสองนี้เช่นกัน ยี่เป็งสันทราย ได้จัดประเพณีลอยกระทง และลอยโคม ซึ่งเป็นภาพวัฒนธรรมไทยที่งดงามมากในสายตาของชาวโลก และยังได้มีการจัดลอยโคมที่มองโกเลียและอินเดียเพื่อบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างยิ่งใหญ่มาแล้วด้วย

2.เพื่อบูชาพระแม่คงคา เป็นการแสดงการขอบคุณน้ำเพราะมนุษย์เราอยู่ได้เพราะน้ำ ตั้งแต่โบราณมาชุมชนทั้งหลายเวลาสร้างเมือง ต่างก็เลือกติดแม่น้ำ ดังนั้นถึงเวลาในรอบ 1 ปี ก็เลือกเอาวันเพ็ญเดือนสิบสอง ระลึกว่าตลอดปีที่ผ่านมา เราได้อาศัยน้ำในการดำรงชีวิตขณะที่ลอยกระทงเราก็นึกถึงคุณของน้ำ ไม่ใช่ลอยเฉยๆ ต้องรำลึกว่าต้องรู้จักใช้น้ำอย่างถูกวิธี และใช้น้ำอย่างคุ้มค่า ไม่ใช้ทิ้งขว้าง ไม่ทำให้น้ำสกปรก ไม่ปล่อยของเสียลงแม่น้ำ เป็นการขอขมาและขอบคุณพระแม่คงคา ไม่ใช่เป็นการไหว้เทวดาพระแม่คงคาแต่อย่างใดแต่เป็นการแสดงการขอบคุณน้ำ ในฐานะที่เป็นผู้ให้ชีวิตเรา

การลอยกระทงในเมืองไทยมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยเรียกว่า มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยเรียกว่า การลอยพระประทีป หรือลอยโคม

ลอยกระทงปีนี้ ฉันชวนลูกๆ แต่งชุดไทยร่วมสมัยไปลอยกระทงที่วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร ที่มีชาวต่างชาตินิยมมาเช่าชุดไทยใส่อวดโฉมสไบปลิวเพื่อถ่ายภาพโชว์ชาวโลกกันอย่างงดงาม เรียกว่า สไปปลิวกันเลยทีเดียว

ประเพณีลอยกระทงจึงเป็นอีกประเพณีหนึ่งที่นำความสุข สนุกสนานมาสู่ปวงชนชาวไทยกันทั้งประเทศ ที่สำคัญปีนี้ฉันยังมีโอกาสไปลอยกระทงบนชั้นสูงสุดของตึกใบหยกในคืนพระจันทร์เต็มดวงอีกด้วยเรียกว่า ได้ลอยกระทงทิพย์ ! ลอยกระทงปีนี้จึงเป็นวันพิเศษสุดๆ สำหรับฉันเลยทีเดียว !

สุชาภา ผลชีวิน