จิตวิทยาการกีฬา

ผู้นำในวันแรก ผู้ตามในวันต่อมา ทำไมไม่ได้แชมป์ในการแข่งขัน

ผู้นำในวันแรก ผู้ตามในวันต่อมา ทำไมไม่ได้แชมป์ในการแข่งขัน

ประเด็นนี้ นักกอล์ฟเพื่อการแข่งขันหลายคน น่าจะมีประสบการณ์ และได้ผลออกมาในทำนองนี้ จริงๆแล้ว ไม่ได้เกิดขึ้นนักกอล์ฟที่แข่งขันใหม่ หรือในระดับอาชีพ เราจะไม่เห็นผู้นำในวันแรก เป็นผู้นำจนวันสุดท้าย แบบม้วนเดียวจบบ่อยนัก ความยากของการรักษาให้เล่นได้ดี ต่อเนื่อง เกิดขึ้นในทุกระดับ ไม่ว่าการแข่งขันจะสั้น จะยาวแค่ไหน เช่น แข่งขัน 4 วันในระดับอาชีพ 2 วันหรือ วันเดียว ก็จะเจอเหตุการณ์นี้ ยิ่งแข่งนานวัน มากหลุม การแข่งขันก็จะยิ่งสวิงไปมาได้มากขึ้น

มีหลายเหตุผลของการเล่น และผลการเล่นในลักษณะนี้ เหตุผลที่ทำให้นักกีฬาไม่สามารถรักษาฟอร์มการเล่นได้ดี ตั้งแต่ต้นจนจบ มาจาก

  1. เหตุผลที่หนึ่ง คือหลักการที่สำคัญที่สุดของการเล่นกีฬาคือ การรักษาวิธีการให้คงเดิมไว้เช่นนั้น ไม่ว่าสถานการณ์จะเป็นเช่นใด ยิ่งการเล่นกอล์ฟที่มีความละเอียดอ่อน และต้องมีความนิ่งมากในการเล่นยิ่งยาก สิ่งที่ได้คุยกันเสมอในเรื่องของการเล่นกีฬาคือ การรักษาจุดที่ไม้กอล์ฟสัมผัสลูกกอล์ฟในตำแหน่งที่ถูกต้องและความแรงที่เหมาะสม เพื่อทิศทางและระยะที่ต้องการเราต้อง ยอมรับว่าการรักษาความคงเส้นคงวาแบบนี้ยากมาก
  2. ความคิดที่เปลี่ยนแปลงหรือมีความแตกต่างกันระหว่างการเล่นในแต่ละวัน แต่ละหลุม และแต่ละสโตรก จะสังเกตเห็นได้ว่าการเล่นแต่ละสโตรก ต่างกัน โดยเฉพาะขณะเล่นได้ดี ตีได้ดี ตีได้ไม่ดี นี่คือสิ่งที่มีความยาก และต้องฝึกฝน จิตใจ (ความคิด ความรู้สึก และอารมณ์) ของเราต้องนิ่งและไม่หวั่นไหวในการเล่น การตี ไม่ว่าสถานการณ์จะดีหรือเสีย เราสามารถที่จะมีความสงบนิ่งในจิตใจ อยู่กับปัจจุบัน ทุกครั้งในการตีหรือไม่
  3. การได้แชมป์ว่ายากแล้ว การรักษาแชม์ยิ่งยากเข้าไปใหญ่ ประเด็นนี้ หมายถึงแชมป์ในแต่ละครั้งการตี แต่ละหลุม แต่ละวัน คิดว่าเราสามารถตีได้ดีทุกสโตรกไหม ตีได้เบอดี้ทุกหลุมไหม และเราสามารถตีได้ดีทุกวันติดต่อกันทั้งวัน ทุกวันไหม หลักการนี้ แค่คิดก็น่าจะนึกออกทันทีว่าไม่ง่าย นั่นจึงนำไปสู่ประเด็นที่ว่า เป็นเรื่องยากที่เราจะรักษาการเล่นได้ดีตลอดไป
  4. ความคาดหวังของตัวเองและสังคมรอบข้าง ในการเล่นของเรา ถ้าเราไม่ได้ฝึกใจ เตรียมใจมาดีพอ เวลาที่เราทำได้ดี ยิ่งใกล้สิ้นสุดการแข่งขัน ความคาดหวังของผลการแข่งขันที่ดียิ่งมากขึ้น แสดงว่านักกีฬาเริ่มจะให้ความสนใจผลการแข่งขัน มากกว่าวิธีการเล่นที่ถูกต้อง เหมาะสม หรืออยู่กับปัจจุบัน สิ่งนี้จะนำไปสู่การเล่นที่ยากจะควบคุมมากขึ้น นอกจากความคาดหวังของตัวนักกีฬาเองแล้ว ยังมีความคาดหวังจากคนรอบข้างอีกด้วย ถ้าเป็นเยาวชน ความคาดหวังของผู้ปกครองและโค้ชก็อาจจะเข้ามากระทบการเล่นได้มากขึ้น คำพูดที่ปรากฎตามสื่อต่างๆ ที่กล่าวถึงผลเป็นสำคัญก็เป็นอีกส่วนหนึ่งที่มีส่วนกระทบต่อการเล่น โดยเฉพาะนักกีฬาในระดับสูง
  5. ความสมบูรณ์แข็งแรงของร่างกาย เนื่องจากการเล่นกอล์ฟเพื่อการแข่งขัน ร่างกาย ทักษะและจิตใจต้องได้รับการฝึกและเตรียมพร้อมอย่างหนัก ดังนั้นคนที่ไม่ได้เตรียมตัวมาดี ร่างกายไม่พร้อม พักผ่อนไม่เพียงพอ โอกาสที่จะเล่นได้ดี อาจจะไม่เกิด เพราะการเล่นกีฬา ที่เล่นเป็นเวลานาน ต่อเนื่อง กลางแดด นักกีฬาต้องใช้พลังงานอย่างมาก ทำให้การเล่นในวันท้ายๆ จึงอาจจะลดประสิทธิภาพลง ควบคุมกล้ามเนื้อ ควบคุมทักาะได้ยากขึ้น เนื่องจากความไม่พร้อมของร่างกาย และอาจจะนำไปสู่ความรู้สึกไม่มั่นใจในการเล่นได้

แนวทางที่จะช่วยลดผลการเล่นในลักษณะนี้ลง

หลักการสำคัญที่กล่าวถึงอย่างต่อเนื่องของการรักษาความสม่ำเสมอในการเล่นกอล์ฟคือ การอยู่กับปัจจุบัน อยู่กับสิ่งที่สามารถควบคุมได้ ไม่ใช่ผลการแข่งขัน ในกีฬาทุกชนิดการอยู่กับปัจจุบัน อยู่กับวิธีการเล่นที่ฝึกซ้อมมา จะทำให้มีความคิดในทางบวก เล่นด้วยเหตุด้วยผล รู้สึกดี รู้สึกควบคุมการเล่น และอารมณ์ในการเล่นได้ และสุดท้ายคือโอกาสของการรักษาการเล่นให้สม่ำเสมอตั้งแต่ต้นจนจบก็จะมีความเป็นไปได้สูงขึ้น

เล่นตามหลักการนี้ เข้าใจ อยู่กับปัจจุบัน เพื่อเพิ่มความสม่ำเสมอในการเล่นที่ดีให้ยืนยาว และสนุกครับ

ผศ. ดร. นฤพนธ์ วงศ์จตุรภัทร
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา มหาวิทยาลัยบูรพา
นายกสมาคมจิตวิทยาการกีฬาประยุกต์แห่งประเทศไทย