จิตวิทยาการกีฬา

ทำดี รู้สึกดี รู้สึกดี ทำดี

ทำดี รู้สึกดี รู้สึกดี ทำดี

เรื่องของจิตใจกับพฤติกรรมเป็นเรื่องที่อยู่ด้วยกัน ความรู้สึกและการกระทำมีความสัมพันธ์กัน เป็นวัฐจักร แต่วัฐจักรที่ว่านี้เป็นได้ทั้งวัฐจักรในทางบวกและวัฐจักรในทางลบ และคงไม่มีใครที่อยากจะให้วัฐจักรนี้เป็นไปในทางลบ ไม่ว่าจะสถานการณ์ไหนหรือเรื่องของอะไร ในการดำเนินชีวิต ในการเรียนการสอนหนังสือ ในการทำงาน ในการเล่นดนตรี และแน่นอนว่ารวมทั้งในการเล่นกีฬาด้วย

ตามที่ได้รับทราบกันแล้วว่าการเล่นกีฬาเป็นเรื่องที่มีผลดีในหลายๆอย่าง ตั้งแต่เรื่องของการนำไปสู่การมีร่างกายที่แข็งแรง การมีจิตใจที่ดี การรู้จักการอยู่ร่วมกันในสังคม การรักษากฎระเบียบ สิ่งเหล่านี้เกิดจากการที่ต้องผ่านกระบวนการของการเล่นกีฬาที่มีความเข้มข้น มุ่งมั่น ตั้งใจและจริงจัง ดังนั้นการที่เราเล่นกีฬา ยิ่งเป็นการเล่นเพื่อการแข่งขันและความเป็นเลิศ ยิ่งทำให้มีโอกาสที่จะทำได้ดีและประสบความสำเร็จมากกว่าคนที่ไม่มีโอกาสในการเล่นกีฬานี้

เรามาพิจารณากันว่าเกิดอะไรขึ้น ในมุมมองของการวัฐจักรของความสัมพันธ์ของกายใจ ที่ไม่ว่าจะเริ่มจากกายหรือใจก่อนก็ตาม

มาเริ่มที่จิตใจและความคิดที่ดีก่อน จิตใจที่จะนำไปสู่การกระทำหรือพฤติกรรมที่ดีมีหลากหลาย และสามารถเรียนรู้ได้ เช่น ความคิดที่ดีต่อการเล่นกีฬา การดูแลสุขภาพ การมีจิตใจที่ดี โดยเฉพาะในเรื่องสุขภาพนับว่าเป็นเรื่องที่มีความสำคัญมากเพราะจะนำไปสู่ร่างกายที่ดี นอกจากนั้นแล้วควรจะเป็นการสร้างจิตใจในลักษณะนี้ตั้งแต่เยาว์วัย

ในทางตรงกันข้าม เรื่องของการมีพฤติกรรมทางสุขภาพที่ดี เมื่อคนเราได้ดูแลสุขภาพ ดูแลร่างกายอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะผ่านการเล่นกีฬาอะไรก็ตาม เช่น กอล์ฟ เทนนิส ว่ายน้ำ ฟุตบอล หรือการออกกำลังกายในทุกรูปแบบก็จะส่งผลต่อจิตใจให้ดีขึ้นด้วย ความต่อเนื่องของการดูแลสุขภาพ ความแข็งแรงของร่างกาย จะส่งผลต่อจิตใจเป็นอย่างดี

การทำเรื่องดีๆ การดูแลสุขภาพที่ดี อย่างต่อเนื่อง จึงเป็นเรื่องที่อยากจะฝากให้ทุกคนได้เข้าใจว่าเมื่อเราทำเรื่องดีๆแล้ว ไม่ว่าจะเริ่มจากจิตใจหรือร่างกาย เป็นเรื่องที่เราควรจะดำเนินการต่อไป การเป็นพ่อแม่ผู้ปกครองที่อยากให้ลูกๆมีสุขภาพที่ดี จึงควรที่จะให้ความสำคัญและเริ่มให้ลูกๆ เด็กๆ ได้มีความคุ้นเคยกับการดูแลสุขภาพนี้ ยิ่งเริ่มเร็วเท่าไหร่ ยิ่งมีผลต่อการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีในอนาคต โดยการเริ่มที่ให้โอกาสของการได้มีกิจกรรมทางกาย เล่นกีฬา เล่นอย่างมีความสุข เล่นกันภายในครอบครัวหรือเพื่อนๆ ขณะเดียวกันก็ให้ความรู้ ให้ความเข้าใจถึงประโยชน์ของการดูแลสุขภาพของตัวเอง แนวทางเหล่านี้จะทำให้ส่วนของจิตใจ ความรู้สึกที่ดีกับการดูแลสุขภาพ การออกกำลังกาย หรือการเล่นกีฬาถูกปลูกฝังอย่างต่อเนื่อง

อย่างไรก็ตาม ในทางตรงข้าม ตามที่ได้พูดไว้แต่ต้น ว่าทำดี รู้สึกดี รู้สึกดี ทำดี ดังนั้นการไม่ดูแลสุขภาพให้ดี หรือการที่ทำให้ความรู้สึกไม่ดีเกิดขึ้นในขณะที่มีการออกกำลังกายและเล่นกีฬาจึงเป็นสิ่งที่ฝากทุกท่านว่าไม่ควรจะเกิด ขอให้พวกเราความสำคัญกับหลักการนี้ และนำไปใช้กับชีวิตและร่วมดูแลสุขภาพตัวเองและคนที่เรารักกันต่อไปครับ

ผศ. ดร. นฤพนธ์ วงศ์จตุรภัทร
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา มหาวิทยาลัยบูรพา
นายกสมาคมจิตวิทยาการกีฬาประยุกต์แห่งประเทศไทย