คอลัมน์ในอดีต

พระเชษฐาธิราช

พระเชษฐาธิราช

เมฆดูสวยงาม เมื่อยามมองฟ้า ฟ้าดูกว้างใหญ่เหมือนเก่า
เมื่อยังเล็ก แหงนดู มือไขว้คว้าเอา สูงจังอยากตัวโตสูง
จ้องมองแสนนาน พี่ชายคงเห็น ยิ้มเดินมาใกล้แล้วอุ้ม
ขี่คอจนเกือบสูงทัน จ้องบนฟ้านั่น เอื้อมมือถึงจันทร์จะเอาเป็นของเรา
ครั้นโดนเขารังแก ร้องงอแงร้องไห้ พี่คนนี้ยังคอยคุ้มครองคุ้มภัย
น้องเอยอย่ากลัวใครเขา
สองพี่น้องเดินไป น้องตามพี่ชาย จับมือจูงน้องไป มองฟ้าอันกว้างใหญ่ ฟ้าคงไกลไป
ขี่คอพี่สูงเอง
จวบจนฉันโต พี่คงยังรัก และคอยเป็นห่วงแสนห่วง
เมื่อผิดหวังให้กำลังใจทั้งดวง น้องเอยอย่ากลัวใครเขา
เมื่อยามท้อใจ จ้องมองบนฟ้า นึกตอนเป็นเด็กเล็กนั่น ขี่คอจนเกือบสูงทัน
เอื้อมมือให้ถึงจันทร์ บอกเอาไว้นาน
พี่ชายที่แสนดี

หลังจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงเสด็จสวรรคต พระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ ทรงได้รับความวิปโยคอย่างใหญ่หลวงยิ่งนัก ด้วยพระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ ทรงเป็นพระราชธิดาองค์ใหญ่ที่ใกล้ชิดสนิทสนมเสน่หาของพระบรมชนกนาถ ไม่ว่าพระบรมชนกนาถจะเสด็จไปแห่งหนตำบลใดพระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์จะได้เสด็จเป็นผู้ติดตามอยู่เสมอ ในเวลานั้นพระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ พระชนมายุประมาณ 9 พระชันษา เท่านั้น จึงได้ทรงอยู่ใต้ร่มโพธิ์ ร่มไทรในพระอุปการะของพระเชษฐาธิราชต่างพระราชชนนี

ซึ่งต่อมาเสด็จเถลิงถวัลย์ราชบัลลังก์ เป็นกษัตริย์ รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์จักรี คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5 )นั่นเอง

ตามธรรมเนียมราชประเพณีนั้นราชกุมารถึงกำหนดโสกันต์ เมื่อพระชันษา 13 พระชันษา ฝ่ายราชกุมารี 11 พระชันษา พระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ก็ได้ทำพิธีโสกันต์ โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณ จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ตามพระราชประเพณี

คือความงามและความรัก ที่ผูกพันกันมาจากสายพระโลหิตต่างพระราชชนนีด้วยสายใยรักนี้เอง ทำให้ทั้งสองพระองค์มีความรักความผูกพันมากยิ่งขึ้นเมื่อพระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ เจริญวัยถึงพระชนมายุประมาณ 16 พระชันษา และได้ถวายพระองค์เป็นพระมเหสีฉลองพระเดชพระคุณต่อพระเชษฐาธิราช ซึ่งในขณะนั้นพระชนมายุได้ประมาณ 21 พระชันษา

การที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงรับพระขนิษฐาต่างพระราชชนนีขึ้นเป็นพระมเหสีนั้นด้วยกฎมณเฑียรบาลได้กำหนดบังคับเกี่ยวกับการเสกสมรสในพระราชวงศ์ค่อนข้างยุ่งยากและละเอียดอ่อนอยู่มากประการ พระองค์จึงทรงมีพระประสงค์ตัดความเหลื่อมล้ำต่ำสูงในพระราชวงศ์ชั้นสูง เพื่อมิให้ยุ่งยากในภายภาคหน้า จึงได้ทรงสถาปนา พระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ขึ้นเป็น พระอัครมเหสีองค์แรก ซึ่งพระองค์เจ้าหญิงสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ทรงเป็นพระอัครมเหสีที่สนิทเสน่หาของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวยิ่งนัก โดยเป็นที่รู้จักกันดีในพระราชวังว่าพระองค์ทรงโปรดพระมเหสีองค์นี้เป็นพิเศษ ทรงโปรดให้ตามเสด็จใกล้ชิดในฐานะพระอัครมเหสี ปิยมหาราชินี เป็นนิตย์ไม่ว่าพระองค์จะมีพระราชกรณียกิจใดก็ตาม

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5 ) แม้จะมีพระราชกรณียกิจมากมายเพียงใด พระองค์มิได้ทรงละเลยในหน้าที่ของพระราชสวามีที่ดียิ่ง โดยเฉพาะสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ซึ่งพระองค์ทรงเป็นทั้งพระเชษฐาธิราช และพระราชสวามีได้ทรงพระมหากรุณาอย่างดื่มด่ำสุดรำพัน ดังนั้นหลังจากทรงเสกสมรสได้ไม่นาน พระปิยมเหสีเทวี ก็ทรงพระครรภ์ ยิ่งทำให้ทรงมีพระเมตตาเป็นหลายเท่าทวีคูณ ประจักษ์หลักฐานพยานที่ปรากฎอยู่ในพระราชพงศาวดาร คือ จดหมายเหตุรายวันที่พระองค์ทรงให้ราชเลขานุการจดเอาไว้ มักมีข้อความเกี่ยวกับสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี

กล่าวกันว่า สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ทรงประกอบด้วยพระรูปสมบัติอันฉวีวรรณผุดผาด พระคุณสมบัติตลอดจนพระอัธยาศัยสุภาพสงบเสงี่ยม ไม่ถือพระองค์ เป็นที่นับถือในพระบรมวงศานุวงศ์ และขุนนางทั้งหลาย สมดังเป็นพระอัครมเหสี ปฐมบรมราชินีคู่บัลลังก์โดยแท้จริง

มณีจันทร์ฉาย