หลักการทำงานทางด้านจิตวิทยาการกีฬากับการเล่นกอล์ฟ

จากบทความครั้งที่แล้วที่กล่าวว่าการเริ่มต้นการเตรียมความพร้อมทางด้านจิตวิทยาการกีฬาสำหรับนักกีฬาที่มีเป้าหมายเพื่อการแข่งขัน เพื่อความเป็นเลิศยิ่งเร็วเท่าไหร่ยิ่งดี ในฉบับนี้ เรามาทราบกันครับว่ากระบวนการของการทำงานทางด้านจิตวิทยาการกีฬานั้นมีขั้นตอนของการดำเนินการเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์อย่างไร

มีขั้นตอนของการดำเนินการ 3 ขั้นตอนที่สำคัญ คือ ขั้นตอนของการเรียนรู้ ขั้นตอนของการฝึกปฏิบัติ และขั้นตอนของการนำไปประยุกต์ใช้ อย่างไรก็ตามการดำเนินการทุกขั้นตอนนี้สามารถนำกลับมาทบทวนได้ตลอดเวลา สำหรับรายละเอียดที่นักกีฬา ผู้ปกครองและโค้ชควรทราบมีดังนี้

ขั้นตอนของการเรียนรู้ เป็นขั้นตอนแรก ที่เกี่ยวกับการทำความเข้าใจกระบวนการของการเตรียมความพร้อมทางด้านจิตใจ โดยการทำความเข้าใจว่าจิตวิทยาการกีฬาคืออะไร มีวัตถุประสงค์เพื่ออะไร มีความสำคัญหรือส่งผลกระทบอย่างไรต่อความเป็นเลิศทางการกีฬา มีใครเกี่ยวข้องและส่งผลกระทบ (ทั้งในทางบวกและลบ) ต่อการเล่นกีฬาบ้าง และมีผลกระทบอย่างไร

การทำความรู้จักและรับทราบความต้องการของนักกีฬา ผู้ปกครองและโค้ช ก็เป็นขั้นตอนที่มีความสำคัญที่จะนำไปสู่ดำเนินการต่อไป รวมทั้งเป็นช่วงของการทำความตกลงที่เกี่ยวข้องกับการทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบ เช่น การฝึกตามโปรแกรมหรือกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง การติดตาม การรายงานผลการดำเนินการ รวมทั้งการตอบคำถามและรับทราบข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับนักกีฬา ผู้ปกครองและโค้ช โดยระยะเวลาของการดำเนินการในช่วงนี้มากน้อยแค่ไหน ขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์และการไว้เนื้อเชื่อใจในหลักการและตัวบุคคลด้วย การทำความรู้จัก คุ้นเคยกันระหว่างนักจิตวิทยาการกีฬากับนักกีฬา ผู้ปกครอง หรือโค้ชอาจจะใช้เวลาที่แตกต่างกัน หากเข้าใจและยอมรับในหลักการ การให้ข้อมูลที่ครบถ้วนและรวดเร็วเท่าไหร่การทำงานก็จะยิ่งมีประสิทธิภาพมากขึ้นเท่านั้น

อีกประเด็นหนึ่งของการทำงานร่วมกัน แม้ว่าการพูดคุยกันต่อหน้าจะเป็นเรื่องที่ดีและมีผลต่อการเตรียมความพร้อมทางจิตใจดี การพูดคุยกันผ่านระบบสื่อสารอิเล็คทรอนิคก็สามารถทำได้ เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องของการทำงาน โดยเฉพาะในเหตุการณ์ปัจจุบันที่มาจากผลกระทบของการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID 19) และในอนาคตเมื่อนักกีฬาต้องเดินทางแข่งขันมากขึ้น นานขึ้น ทำให้ลดการพูดคุยต่อหน้า สิ่งเหล่านี้ควรทำความเข้าใจตั้งแต่ต้นการทำงาน

อีกประการคือ ขั้นตอนนี้เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้เกิดทัศนคติที่ดีในการเป็นนักกีฬาได้ การเป็นพ่อแม่ผู้ปกครอง และการเป็นโค้ช การมีทัศนคติที่ดี ที่เหมาะสมอย่างเป็นเหตุเป็นผลจะทำให้ความแข็งแกร่งของจิตใจเกิดขึ้นได้อย่างมีคุณภาพและรวดเร็ว ส่งผลต่อความสามารถในการเล่นกีฬา และบรรลุเป้าหมายที่วางไว้

ในทางตรงข้ามกันการมีทัศนคติที่ไม่ถูกต้อง จะทำให้เกิดผลลบและเป็นอุปสรรคต่อพัฒนาการของนักกีฬาได้ มีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนอยู่หลายประเด็นเกี่ยวกับจิตวิทยาการกีฬา เช่น จิตวิทยาการกีฬาเป็นเรื่องของนักกีฬาที่มีความผิดปกติทางด้านจิตใจ จิตวิทยาการกีฬาสามารถช่วยเหลือการเล่นกีฬาได้ทันที จิตวิทยาการกีฬาเป็นเรื่องจำเป็นของนักกีฬาเก่งๆเท่านั้น หรือจิตวิทยาการกีฬาไม่มีความจำเป็นหรือไม่สำคัญ รวมทั้งมีคนคิดว่าเป็นเรื่องที่ไม่มีประโยชน์ ทั้งที่หลายๆครั้งความสำเร็จเกิดจากความเข้มแข็งทางด้านจิตใจ นักกีฬาที่ประสบความสำเร็จในสถานการณ์ที่สูสีกัน ส่วนใหญ่จะเป็นนักกีฬาที่มีสมาธิดีกว่า มีความมุ่งมั่นอดทนสูงกว่า มีความมั่นใจและรู้จักการควบคุมความคิดได้ดีกว่า ควบคุมความรู้สึกและอารมณ์ได้ดีกว่า สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องของจิตใจทั้งนั้น ไม่ใช่กายหรือทักษะกีฬาเลย

เราจึงควรที่จะให้ความสำคัญกับการทำความเข้าใจหลักการของจิตวิทยาการกีฬา เข้าใจกระบวนการการทำงาน ความสำคัญของการฝึกอย่างต่อเนื่อง การจัดแบ่งเวลาเพื่อดำเนินการด้านนี้ให้ชัดเจน รวมทั้งเข้าใจว่าการดำเนินการทางด้านจิตวิทยาการกีฬานี้ต้องทำควบคู่ไปกับการเตรียมการด้านทักษะและร่างกาย

ในฉบับต่อไป เรามาทราบกันครับว่านอกจากมีทัศนคติที่ถูกต้องเหมาะสมในขั้นตอนแรกแล้ว ในขั้นตอนต่อๆไป เป็นอย่างไรและเราจะดำเนินการอย่างไร ที่จะทำให้เราเล่นกีฬาได้อย่างดีและมีความสุข

ผศ. ดร. นฤพนธ์ วงศ์จตุรภัทร
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา มหาวิทยาลัยบูรพา
นายกสมาคมจิตวิทยาการกีฬาประยุกต์แห่งประเทศไทย